Soulbound Tokens (SBT) Ethereum cofounder Vitalik Buterin, Ekonomist ve sosyolist olan Puja Ohlhaver, and E. Glen Weyl tarafından 2022 Mayıs ayında duyuruldu.
“Merkezi Olmayan Toplum: Web3’ün Ruhunu Bulmak” başlıklı whitepaper, kullanıcıları tarafından yönetilen tamamen merkezi olmayan bir toplumun (DeSoc) temelini ve Soulbound tokenlerin (SBT’ler) günlük hayatta kullandığımız kimlik bilgileri olarak nasıl işlev görebileceğini ortaya koyuyor.
SoulBound Token (SBT), yalnızca bir cüzdana bağlı, halka açık, devredilemez bir NFT olan bir tür “Ruh” olarak tanımlayan bir kavramdır. NFT’ler benzersizdir ancak aktarılabilirken, SBT’ler NFT’dir ancak devredilemez. Ruh tanımlamasının amacı aslında sadece basit bir örnekleme olarak düşünebiliriz. Kişinin cüzdan adresini beden ve souldbound NFT’sini ise ruh olarak düşünürsek ayrılmaz bir ikili olarak düşünebiliriz.
Soulbound tokenler public olarak bir cüzdana atandığında cüzdan artık sonsuza kadar bu NFT’nin sahibi olarak kalacaktır. Bu tokenler satılamaz, devredilemez ve kiralanamaz tokenlerdir.
Basitçe söylemek gerekirse, SoulBound Token, kimliklerini kanıtlamak için üyelere ihtiyaç duyan bir gruba erişimin kilidini açmanın anahtarını temsil eder. Bir grup bir topluma, bir kanala, bir hükümete vb. atıfta bulunabilir. Her SBT tabanlı grup, merkezi olmayan veya merkezileştirilebilen yönetişim modellerinin nasıl oluşturulacağına karar verir.
Soulbound Tokenler Ethereum kurucusu Vitalik Buterin’in de dediği gibi DAO’lar (Merkeziyetsiz Otonom Organizma) için bir vazgeçilmez bir fikirdir.
Başlıklar
Souldbound Token Kullanım Durumları
NFT’lerin hayatımıza çok fazla girdiği bu dönemde bir çok yeni proje ve Dao ve hatta şirketler de kullanıcıları NFT ile ödüllendiriyor. Örneğin LearnWeb3Dao’da bir kursa kayıt oldunuz ve başarılı bir şekilde kursu tamamladınız. Eğer LearnWeb3Dao size bir başarı belgesini NFT ile göndermek isterse kursu tamamladığınızı ispat edebileceksiniz. Ne müthiş bir teknoloji değilmi ama?
Eğer başarısız bir öğrenci size 10 ETH karşılığında bir teklif yaparsa NFT’nizi satar mıydınız? Dao’nun imajını zedeleyen bir hareket olurdu değil mi?
Başka bir örnek daha verelim. Çok sıkı bir futbol izleyicisi olduğunuzu düşünelim. Taraftarı olduğunuz takım, maç biletini NFT ile satışa sundu. Siz satın almayı başardınız fakat biletler hemen tükendi. İşler artık karaborsa üzerinden dönecektir. Kulüp için ne üzücü bir durum ama değil mi?
Soulbound tokenlerin hayatımızdaki yeri için inanılmaz ihtiyaç olduğu ortada. Soulbound tokeni bir kimlik olarak varsayarsak ve yine bir örnek daha verecek olursak, sağlık kayıtlarımızın düzenli bir şekilde raporlandığını düşünün.
Soulbound tokenlere neden ihtiyaç duyduğumuzu anlayabilirsek, nasıl çalıştığını da o kadar iyi anlayabilriz. Şimdi nasıl çalıştığına göz atalım.
Soulbound Token Nasıl Çalışır
Her kripto cüzdan, SBT’leri saklayabileceği bir “Ruh” olarak tanımlanır. Soul cüzdanlar, SBT’ler devredilemez olduğundan, SBT’lerin verilerini depolama için yayınlamadan önce doğrulamaktan sorumludur. SBT’ler sonsuza kadar Ruh ile birlikte gelir. SBT’ler blok zincirlerde halka açıktır, bu nedenle herkes onları farklı amaçlar için arayabilir.
Ayrıca SBT’ler için de bazı sorunlar var. Yukarıda LearnWeb3’den bir kursu tamamladığınıza dair NFT alabileceğinizden bahsettik. Gelecekte üniversitenizi bitirdiğinizde diplomanızı da soulbound ile alabileceğinizi öngördüğümüz için cüzdanınız bir nevi bir web3 CV’si olmuş oluyor. Peki bir soru daha. Siz CV’nizi tüm dünya ile paylaşır mısınız ya da sağlık kayıtlarınızı, Dao üyeliklerinizi. Vitalik Buterin ve çalışma arkadaşları bu sorunu aşağıda gördüğünüz hash yönetmi ile çözeceklerini makalede belirttiler.
Bu nedenle, Vitalik ve SBT’lerin diğer ortak yazarları, SBT yakma veya SBT gizleme gibi seçenekler olarak daha fazla işlevsellik eklemeyi düşünüyor. Düşünülecek ve tartışılacak bir çok soru işareti var ve olacaktır da ama bunları çözmek yine merkeziyetsiz ve özgür dünya düşüncesine inananlara düşecektir.
Web3’ün felsefesine indiğimiz yazımda Web2 şirketlerinin reklam ve para uğruna kullanıcıların datalarıyla nasıl oynadığına değinmiştim. Cüzdanımı çok güvenilir bir websitesine bağlasam bile, cüzdanıma bağlı olan soulbound tokenlere göre reklamlarla karşılaşmayacağımı nasıl bilebilirim?
Ne Zaman Soulbound Sahibi Olacağım?
Viltalik, 2024’te merkezi olmayan bir toplum (DeSoc) vizyonu için SBT konseptini kuluçkaya yatırıyor. Bu nedenle, 2024 yılına kadar ana akım haline gelmesi bekleniyor. Şu anda, SBT’ler yalnızca kağıt üzerinde, kullanıma uygun değil . Piyasaya sürülmeden önce, SBT konseptideğiştirilebilir ve yeni bir token konseptinin sadece başlangıcıdır.
Sonuç
SoulBound Jetonları, vatandaşlara eşit haklar verildiği bir Merkezi Olmayan Toplum (DeSoc) vizyonunu gerçekleştirmek için Vitalik ve diğer iki ortak yazar tarafından tohumlanmıştır. Kripto cüzdanlar, kişisel veriler, kimlik bilgileri vb. dahil olmak üzere çeşitli bilgileri temsil eden SBT’leri içeren Ruhlar gibi davranır. SBT’ler, NFT’lerin kolaylaştıramayacağı birçok kullanım durumunun kilidini açar. Yinelemek gerekirse, SoulBound Tokens’ın kitlesel olarak benimsenmesi için hala uzun bir yolu var. Evet bir çok sorun da var ama unutmamalıyız ki daha soulbound için herşey çok çok yeni. Merkeziyetsiz bir toplum için soulbound tokenlerin nasıl fayda sağlayacağını hep birlikte göreceğiz.
Bunun için de web3’ün felsefesini ve amacını iyi anlamak gerekiyor. Web3 felsefesine derin bir dalış yapmak için…