Alışılageldiği üzere taraftarlar ve destekledikleri takım arasındaki ilişki çoğunlukla tek yönlü olmuştur. Taraftarlar bilet veya mal satın alır, buna karşın takım veya oyuncu ise komisyon alır. Fakat yeni bir kripto para birimi olan fan tokenların çıkışı ile birlikte hepimizin aşina olduğu bu süreç farklı bir noktaya evrilmeye başladı bile. Bu noktada aklınıza peki nasıl diye bir soru takılmış olabilir. O halde gelin fan tokenların aslında ne olduğunu ve ne vaat ettiğini inceleyerek bizleri nelerin beklediğini daha iyi anlamaya çalışalım.
Fan tokenlar aslında daha önce rastlamadığımız bir felsefeye sahip değiller. Fan token dediğimiz kavram basit ifadeyle spor takımlarının, grupların ya da geniş kitleler tarafından desteklenen herhangi bir komünitenin kendi taraftarlarına üyelik avantajları sunabilmesini sağlamak amacıyla tasarlanmış kripto para birimi şeklinde açıklanabilir. Elbette bu tokenların tek özelliği aynı takımı veya grubu destekleyen insanların sahip olduğu ortak bir simge olmaları değildir. Fan tokenların önemli fonksiyonlarından bir diğeri de kendisine sahip olan taraftarlara özel içeriklere erişim, ödüller, kulüp kararlarında oy kullanma hakkı gibi çeşitli üyelik avantajları sunmasıdır. Ayrıca fan tokenlar NFT’lerin aksine mübadele edilebilir, değiştirilebilirlerdir. Yani tıpkı geleneksel fiat para birimlerinde olduğu gibi bu tokenlar da spor kulübü ürünleri, VIP deneyimleri ve daha birçok hizmet karşılığında kullanılabilmektedirler. İşte tüm bu özellikleri sebebiyle taraftarlar destekledikleri takım veya grup hakkında daha fazla söz hakkına sahip olabilmek veya herhangi bir hizmetten faydalanabilmek amacıyla fan tokenlara sahip olmak istemektedir.
Başlıklar
Fan Token Nasıl Çalışır?
Fan tokenların çalışma prensibindeki temel fikir spor takımı gibi bir organizasyonun çok sayıda takas edilebilir token basması, ardından da bu tokenları taraftarlara veya spekülatörlere satması veya dağıtmasıdır. Bu tokenlar, tıpkı Bitcoin ve Ethereum kripto para birimleri gibi genellikle ikincil pazarlarda perakende satış yapar. Bir başka deyişle geleneksel piyasa güçlerine borçludurlar. Hayranlar, dijital tokenlar satın alabilir ve bunları diğer kripto para birimleri gibi takas edebilir. Alım satım yaparken, bir fan tokenın fiyatı genellikle satıcı tarafından belirleniyor olsa da piyasa hareketine ve tokenın o sırada ne kadar popüler olduğunda göre de değişkenlik gösterebilir.
Kullanıcılar belirli bir miktarda fan token kazandıktan sonra destekledikleri kulüple ilgili çeşitli konularda oy kullanma hakkı elde etmiş olurlar. Elbette taraftarların oy kullanabileceği bu konular büyük ölçüde kulübün kararına bağlıdır. Fakat genel olarak şu başlıkları sıralamamız mümkün:
- Ürün tasarımı
- Tur otobüsü tasarımı
- Biletleme konuları
- Maç Yerleri
- MVP kategorileri
Bu avantajlar vasıtasıyla taraftarların halihazırda desteklemekte oldukları kulüple daha fazla bağ kurmaları sağlanmaktadır. Buna ilaveten, kulüp büyüdükçe ve geliştikçe Fan Tokenlarının değeri de artacağından dolayı ekstra bir gurur ve prestij seviyesi de eklenmiş olur. Dolayısıyla fan tokenlar en sadık hayranlardan oluşan özel bir komünite oluşturur diyebiliriz. Ne kadar çok fan tokena sahip olursanız kulüp ile ilgili alınan kararlarda o nispette söz hakkı elde edeceğinizden dolayı takımınız ile aranızdaki bağ güçlenir ve sadakatiniz de artar. Bu durum da ortaya kendini takımın daha büyük ve daha önemli bir parçası gibi hisseden ve takımına daha bağlı bir komünite oluşmasını sağlar.
Nasıl Fan Token Alınır?
Chiliz ağında bulunan Fan Tokenlardan edinmek için bir kripto borsası aracılığıyla CHZ satın alınmalıdır. Ancak, Chiliz ve Socios.com web sitesinin dışında var olan başka fan tokenlar da mevcuttur. Bu tokenlar bir takıma veya kulübe özeldir. Bununla birlikte şifreli bir oylama defterine ve üyelik hakları sahipliğine erişim sağlayan nadir dijital varlıklardır. CHZ tokenları, Socios.com’da farklı Fan tokenları satın almak ve takas etmek amacıyla da kullanılabilir. Fan tokenlar şirket içi takas ve CHZ’ye karşı ticaret platformu olan Chiliz.net’te alınıp satılabilir.
Bazı fan tokenlar popüler merkezi borsalarda mevcuttur, fakat bazıları henüz listelenecek kadar sertifikalı veya büyük olmayabilir. Bu durumda, fan tokenlar yalnızca PancakeSwap gibi merkezi olmayan borsalarda (DEX) alım satım veya takas için kullanılabilir.
En Popüler Fan Tokenlar
Aralık 2022 tarihi itibariyle piyasa değerleri açısından en iyi beş Fan Token şu şekilde sıralandı:
1. SS Lazio Fan Token ( LAZIO )
Bir Binance Launchpad projesi olan SS Lazio, LAZIO tokenı şeklinde isimlendirilen bir fan token başlattı. SS Lazio, 2 Serie A, 7 Coppa İtalia, 3 Supercoppa Italiana ve 1 UEFA Kupa Galipleri Kupası ve UEFA Süper Kupası kazanan profesyonel bir İtalyan spor kulübüdür. Aralık 2022 tarihi itibariyle SS Lazio’nun (LAZIO) fiyatı 4,9 ABD Doları, piyasa değeri ise 31,7 milyon ABD Doları’dır.
2. Santos FC Fan Token ( SANTOS )
Santos FC (SANTOS), Santos FC’nin Binance Launchpool’daki bir Fan tokenıdır. Santos FC ise Brezilya’nın São Paulo eyaletinde, Vila Belmiro merkezli bir futbol kulübüdür. SANTOS tokenı vasıtası ile tüm ekip faaliyetlerine katılma fırsatları, ekiple ilgili konularda fikir beyan etme veya oy kullanma hakkı da dahil olmak üzere birçok avantaj sağlanmaktadır. Bunlara ek olarak, token sahiplerine sınırlı NFT’ler, ödüller ve GameFi erişimi gibi özel ayrıcalıklar da tanınmaktadır. Santos FC fan tokenı (SANTOS), Aralık 2022’de 20 milyon ABD doları piyasa değeriyle 4,38 ABD dolarından işlem görmektedir.
3. Alpine F1 Team Fan Token
Alpine F1 team Fan Token bir formula 1 yarış takımı olan BWT Alpine F1’in BEP-20 hizmet tokenıdır. Alpine Tokenı ödüller için stake edilebilecek sınırlı sayıda NFT koleksiyonu ile gelmektedir. Halihazırda Alpine tokenı 40 milyon birim sabit arza sahiptir. Aralık 2022 itibariyle, Alpine Fan Tokenı’nın fiyatı 2,59 ABD doları iken piyasa değeri ise 29,38 milyon ABD dolarına tekabül etmektedir.
4. FC Porto Fan Token ( PORTO )
FC Porto (PORTO) futbol kulübü Portekiz Premier Ligi’nde 1983 yılında kurulmuştur. Kulüp, Portekiz’deki en zengin ikinci futbol takımı olması ve güçlü bir hayran kitlesine sahip olmasıyla tanınmaktadır. PORTO Fan Tokenı ise, esasen 6 Kasım 2021 tarihinde Binance Network’te kullanıma sunularak FC Porto’nun taraftarlarına adanmıştır. FC Porto Fan Tokenın Aralık 2022 tarihi itibari ile fiyatı 3,58 ABD dolarından işlem görürken piyasa değeri ise 27,9 milyon ABD dolarıdır.
5. Paris Saint-Germain Fan Token ( PSG )
PSG tokenı, dünyanın en meşhur futbol kulüplerinden biri olan Paris Saint-Germain’in Socios.com’da başlatılan bir fan tokenıdır. Ekstra bir hizmet olarak bu token, taraftarlara takımın sezon boyu hedeflerine ek olarak çeşitli VIP deneyimler ve resmi ürünler hakkında söz hakkı vermektedir. Tıpkı Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinde de olduğu gibi , PSG fan tokenları da kripto borsalarında alınıp satılabilmektedir. PSG Fan Tokenın fiyatı ise Aralık 2022 tarihi itibariyle 5.36 ABD dolarından işlem görürken piyasa değeri ise 20,6 milyon ABD dolarıdır.
Sonuç olarak Fan tokenların ne olduğundan, çalışma prensiplerinden, nasıl fan token edinilebileceğinden ve bazı popüler fan tokenlardan söz etmiş olduk. Taraftarın desteklekleri takım ya da grupla aralarındaki bağın güçlenmesini sağlarken aynı zamanda hem taraftar hem kulüp için kazanç fırsatı sunmaları sebebiyle fan tokenları ayrı bir noktada konumlandırabiliriz. Umarız bu yazımız da fan token kavramını zihninizde daha somut bir noktaya taşımanıza yardımcı olabilmiştir.
Kaynak:
“Tokenomik Kavramı ve Önemi Nedir?” başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.