Chainlink Nedir ve Nasıl Çalışır?

Chainlink, SmartContract adlı bir şirket bünyesinde, şirket CEO’su Sergey Nazarov ve CTO’su Steve Ellis işbirliğiyle 2015 yılında faaliyet göstermeye başlayan ve 2017 yılında “LINK” adındaki ilk token’ı piyasaya sürülmüş olan bir blockchain projesidir. 

Chainlink temel olarak akıllı sözleşmelerin blockchain ağları dışında var olan gerçek dünya verileri ve hizmetleriyle güvenli bir şekilde etkileşime girmesini sağlayan merkezi olmayan bir oracle ağı (network of oracle) olarak tarif edilebilir. Chainlink sayesinde şu anda modern ekonomilere güç veren geleneksel sistemler, iş ve sosyal süreçlerde daha fazla güvenlik, verimlilik ve şeffaflık sağlayabilmek için blockchain endüstrisine bağlanabilir.

Yani Chainlink, çeşitli blok zincirleri üzerinde çalışan akıllı sözleşmelere güvenilir ve gerçek dünya verileri sağlamak için sayısız bilgisayar arasında küresel, merkezi olmayan bir oracle ağı temin eder.

Oracle dediğimiz kavram da işte tam olarak bunu ifade eder: Blockchain tabanlı, akıllı sözleşmelere bağlanabilen gerçek dünya veri noktaları. Chainlink merkeziyetsiz oracle ağındaki her oracle, her birine atanan bir itibar puanı vasıtasıyla doğru veri sağlamaya teşvik edilir. Oracle’lar yazılımın kurallarına uyduğu ve doğru veriler sağladığı takdirde Chainlink ağının yerel ERC-20 kripto para birimi LINK ile ödüllendirilirler.

Blockchain yaptığı işte ne kadar başarılı olsa da, blok zincirinin dışında gerçekleşen işlemler için input ( girdi ) alma konusunda o kadar da iyi değildir. Ancak günümüzde fiat para birimleri, kredi kartları ve hatta hava durumu ve spor skorları dahil olmak üzere piyasaları etkileyen birçok off-chain ( zincir dışı ) güç var. İşte bu noktada merkezi olmayan bir oracle olarak Chainlink, akıllı sözleşmelere girdi sağlayabilmektedir.

Chainlink Nasıl Çalışır?

Chainlink, hizmet verdiği blok zinciri tabanlı akıllı sözleşmeler ile harici veri kaynakları arasında iletişime izin vermek için temel olarak yenilikçi ve üç aşamalı bir süreç izler:

1.Oracle Seçimi

Chainlink kullanıcısı, belirli bir sayıda veri ihtiyacını belirttiği bir Hizmet Düzeyi Sözleşmesi (SLA) hazırlar. Bundan sonraki aşamada ise Chainlink yazılımı kullanıcıyı  dataları temin edebilecek uygun oracle’larla eşleştirmek için bu SLA’yı kullanır. Parametrelerin ayarlanmasının ardından, kullanıcı SLA’yı gönderir ve Chainlink (LINK) kripto para birimini, oracles’tan teklifleri kabul eden bir Sipariş Eşleştirme sözleşmesine yatırır.

2.Veri Raporlama

Bu adım ise Oracle’ın Chainlink SLA’da istenen gerçek dünya verilerini elde etmek amacıyla harici veri kaynaklarıyla fiilen bağlantı kurduğu aşamadır. Akabinde bu veriler oracle’lar tarafından işlenirler. Daha sonra işlenen veriler Chainlink hizmetini kullanan sözleşmelere geri gönderilir.

3.Sonuç Toplama

Sürecin son adımı, oracle’lar tarafından toplanan verilerin sonuçlarını hesaplamak ve bunları Toplama Sözleşmesi ( Aggregation Contract) olarak bilinen yere geri göndermektir. Toplama sözleşmesi veri noktalarını alır, her birinin geçerliliğini değerlendirir ve alınan tüm verilerin toplamını kullanarak kullanıcıya ağırlıklı bir puan verir (akıllı sözleşme). Bu süreci çok önemli yapan asıl nokta Chainlink’in birden çok farklı kaynaktan gelen verileri doğrulamasını sağlamasıdır. Chainlink bu doğrulama işlemini dahili itibar sistemi sayesinde ( internal reputation system ) yapar. Bu sistem hangi kaynakların güvenilir hangilerinin sakıncalı olduğunu nispeten yüksek bir doğrulukla belirleyebilir. Bu sayede de akıllı sözleşmeleri çeşitli kötü niyetli saldırılara karşı korumuş olur.

Chainlink’i Eşsiz Kılan Nedir?

Chainlink projesinin elbette ki birçok benzersiz yönü vardır. Bu benzersiz yönlerin en ilgi çekici olanlarından biri de Chainlink’in sahip olduğu off-chain ( zincir dışı ) mimaridir. Chainlink ağı bütün düğümleri birbirine bağlayan bu mimariyi oluşturan kısımlardan biridir. Bu düğümler daha sonra Chainlink hizmetini kullanan her sözleşme için yanıt toplamak üzere API’ler aracılığıyla yedeklere bağlanır. Chainlink düğümleri bağlantılarını üçüncü taraf API uç noktalarına genişletebilmek amacıyla harici adaptörlere de sahip olabilir.

Tüm zincir dışı veriler, ChainLink Çekirdek yazılımı aracılığıyla çevrilir. Bu, herhangi bir çeviriye gerek kalmadan zincir üzerinde de okunabilecek bir biçimde yapılır. SLA’ların alt görevleri de bu yazılım tarafından işlenir, bu da tüm işlemin zincir üzerinde veya kapalı olarak gerçekleşme yeteneğine sahip olduğu anlamına gelir. Bu mimariyi mümkün kılabilmek için bahsetmiş olduğumuz harici adaptörler hayati kıymete sahiptir.

Chainlink Ağı Nasıl Güvence Altına Alınır?

Chainlink ağı, veri sözleşmeleri elde etmek ve ağ tarafından ödüllendirilmek için doğrulayıcı düğümlerinin LINK stake ettiği, Proof of Stake (PoS) ile benzer bir konseptle güvence altına alınmıştır. Teşvik edilen ödül sistemi, ağ düğümlerini, stake ettikleri LINK’i kaybetme riski gibi kötü niyetli davranışlara karşı caydırır.

Chainlink merkezi olmayan oracle ağı, üç tür özel tasarlanmış akıllı sözleşmeyle de desteklenir ve güvence altına alınır:

• Toplama Sözleşmesi ( Aggregation Contract )

Oracles’lardan gelen verileri toplayan ve en doğru sonuçları, onlara ihtiyaç duyan akıllı sözleşmeyle eşleştiren şey budur.

• Sipariş Eşleştirme Sözleşmesi ( Order-Matching Contract )

Bu sözleşmeler, mümkün olan en iyi oracle’ı akıllı sözleşmenin hizmet düzeyi sözleşmesi (SLA) gereksinimleriyle eşleştirmekten sorumludur.

• İtibar Sözleşmesi ( Reputation Contract )

Tamamlanan toplam istek sayısı, ortalama yanıt süresi ve oracle tarafından belirlenen bağlantı belirteçleri miktarı dahil olmak üzere istatistiklerini kontrol ederek bir oracle’ın bütünlüğünü doğrular.

Neticede Chanlink’ten, nasıl işlediğinden, nasıl güvence altına alındığından ve farklı yönlerinden bahsetmiş olduk. Umarız faydalı bir yazı olmuştur.

Kaynak:

• Investopedia
• 101 Blockchains

“Ripple Nedir” başlıklı yazımız okumak için buraya tıklayabilirsiniz.