NFT kelimesini hepimiz duymuşuzdur. Kimisi milyonlarca dolar kazanan genç ve sanatçıları duyarak kimisi ise sanatını bir üst seviyeye taşımak için NFT ile ilgilenmeye veya takip etmeye başladı. Bu yazımda da son zamanlarda herkesin dilinde olan Nitelikli Fikri Tapu (NFT) nedir? Nasıl alınır? Kendi NFT’lerimizi nasıl üretebiliriz? Bu tarz sorularla NFT’lerden bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim.
Başlıklar
NFT Nedir?
Türkçe karşılığı Nitelikli Fikri Tapu; ingilizce anlamı ise Non-Fungible Token olan NFT değiştirilemez Token anlamına gelir. İngilizce adındaki kelimelerin baş harflerinden üretilmiştir. Yaygın olarak kısa adı kullanılmaktadır ve 2021 yılının kelimesi seçilmiştir. Özel bir kriptografik token türüdür. Onları bu kadara eşsiz kılan özellikleri ise başka bir örneklerinin bulunmaması ve kripto paralar gibi takas edilemiyor olmalarıdır. Günümüzde daha çok sanat ve oyun sektörlerinde kullanılmaktadırlar. Ama çok hızlı bir şekilde dönüşüme yol açıyor ve yaygınlaşıyorlar.
NFT’ler de diğer diğer kripto varlıklar gibi blokzincir üzerinde tutulur ve hareketlerini oluşturdukları blokzincire bağlı node’lar (düğümler) sayesinde onaylanarak kayıt altına alınır. Günümüzde birçok akıllı kontrat açmaya olanak veren blokzincir yapıları NFT’leri desteklemektedir ve oluşturulmalarını kolaylaştırmak için özel kontrat protokolleri sunmaktadır. Bunların en popülerleri ise Ethereum blokzinciri üzerinde geliştirilmiş olan ERC-721 ve ERC-1155 standardına bağlı olarak üretilmektedirler. Bu standardı kullanan uygulamalar, birçok şeyin sahipliğini anonim hesaplara atayarak kaydetmektedirler.
NFT’ler adet olarak üretilir ve satışa çıkartılır. Oluşturulan bir NFT’nin aynısından birden fazla olamaz. Her yeni parça farklı bir kullanıcı tarafından satın alındığında koleksiyon sahibine eserin değeri dışında koleksiyoner sahibinin belirlediği telif yüzdesi kadar ödeme işlemi gerçekleştirilir. NFT’ler parçalanamaz, bölünemez ve başka NFT’ler ile birleştirilemez. Bundan dolayı temel olarak harcanamazlar diyebiliriz. Yani, anlayacağınız NFT bir kripto para değildir.
NFT’lere bir nevi akıllı kontrat diyebiliriz. Ve bu akıllı kontratların alınıp-satılmasında, kayıt altına tutulmasında ve bu tarz şeyler için ağ üzerinde bir maaliyet oluşmaktadır. Ethereum ağı üzerinde oluşan bu maaliyete GAS parası denir. Bu sistemin sürdürülebilirliği için de olması gereken bir ücrettir. Akılınıza şu soru gelmiş olabilir; bu GAS ücreti nedir?
Gasfee Nedir?
Ethereum blok zincirindeki işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılır ve hesaplama çabasını ölçen bir birim olarak da tanımlanmaktadır. Ethereum blok zincirinde bir token transferi yapıldığında, ağdaki akıllı kontratlarla etkileşime geçildiğinde ağda oluşan veri trafiği ve yapılan hesaplamaların maliyeti, transfer işlemini yapan veya akıllı kontrat ile etkileşime giren kullanıcıların bir ödeme yapması gerekmektedir. Bu işlemlerden dolayı oluşan ödemenin miktarını hesaplamak için gas fee kullanılır.
Şimdi gelin bu meşhur NFT’leri nasıl üretebileceğimize geçelim.
Nasıl Oluşturulur?
Günümüzde somut nesneleri soyut bir şekilde dijital ortamda saklamak ve alıp-satmak için birçok platform bulunmaktadır. Ve her geçen gün de bu platformların sayıları katlanarak artıyor.
- Bu yazıyı okuyan çoğu kişinin aklına şu soru gelmiş olabilir: Bir NFT oluşturmak için blok zincir programcısı veya akıllı sözleşmelerin programlama dillerini bilmek mi gerekiyor?
- Cevap: Tabi ki de hayır. Çünkü böyle bir şey olsaydı inanların çok küçük bir kısmı bunlarla uğraşıyor olurdu ve NFT’lerin popüler olmasını bırakın, daha doğmadan ölmüş bir trend olabilirdi.
Opensea (Digital Marketplace), Nifty Gateway (Digital Art), Rarible (Digital Collectibles), superRare (Digital Art), Enjin (Gaming), Decentraland (Virtual Reality) gibi platformlar günümüzde en çok bilinen ve kullanılan platformlardır. Bu NFT platformları üzerinden dakikalar içinde kendi NFT’nizi oluşturabilir ve satışa çıkarabilirsiniz. Bunları yapabilmek için bir dijital cüzdanınızın olması yeterlidir.
Örneğin: Enjin platformunda, platforma üye olup, e-mail ile aktivasyon işlemini gerçekleştirebilir ve sonra Enjin cüzdanını indirip dijital sanat eserlerinizi oluşturmaya ve alıp-satmaya başlayabilirsiniz.
Nasıl Alınır-Satılır?
Her platformun kendine özgü alım-satım hizmetleri vardır. Ama genel olarak özünde verdikleri bu hizmetler benzerdir.
Örneğin OpenSea platformu üzerinden bir NFT koleksiyonu almak esterseniz, kullandığınız tarayıcınız içerisindeki dijital cüzdanınızı (Metamask, Formatic, WalletConnect, WalletLink vs.) tarayıcınıza uzantı olarak eklemeniz gerekiyor. Daha sonra kayıt olup bağlan seçeneğine tıklayıp cüzdan bilgilerinizi girip pop-up ekranında belirecek uyarıyı okuyup hesabınızı platformla eşleştirmeniz yeterlidir. Sonrasında ise alım yapacağınız platforma girerek tıpkı bir web2 e- ticaret uygulamasında alış-veriş yaptığınız gibi NFT varlıkları da kolaylıkla satın alabilir veya dilediğiniz zaman satabilirsiniz.
Neden bu token’lar alınıp satılıyor
Peki, aklınızda birçok soruların oluştuğunu biliyorum. Hepimizin aklından geçen neden bunları copy-paste gibi basit şekilde kopyalamak, almak ve blok zincir kullanmadan da satışa çıkarmayalım diye düşünebilirsiniz?
Bu konuda ki soruları ve sorunları blok zincir teknolojisi kullanımı ve kripto ödeme yöntemleri ile bizlere çözüm sunuyor;
- Alacağınız ürünün orijinal olup olmadığını anlayamazsınız ama bu sistem sayesinde orijinal olup olmadığını hemen bilebiliyorsunuz.
- NFT sayesinde kayıt edilen veriler hiçbir şekilde değiştirilemez. Ve blok zincir üzerinde kalıcı olarak teyit edilebilir.
- Günümüzde bir sanat eseri koleksiyonun birden fazla parçasını almak isteseniz sanatçının kısıtlaması olabiliyor. Ancak NFT eserlerinde istenilen miktar kadar alınabilir ve sanatçının istediği şekilde tanımlanabilir.
- Sanatçılar, yazarlar, müzisyenler, youtuber’lar ve daha birçok kesim tarafından en çok müzdarip olunan konu Telif haklarıdır. Ve bu günümüzde de giderek daha da büyük bir sorun haline gelmektedir. Blockchain teknolojisi sayesinde ise; token içerisine telif haklarının kuralları eklenebilir ve takibi kolay bir şekilde yapılabilir.
En Ünlü NFT Pazar Yerleri
- Opensea : opensea.io
- Rarible | rarible.com
- Hicetnunc | hicetnunc.xyz
- SuperRare | superrare.com
- Foundation (NFT Yayınlama Ücreti Mevcut) | foundation.app
- Mintable | mintable.app
- Known Origin | knownorigin.io
NFT Eserleri Kaybolabilir veya İstemsizce Silinebilir Mi ?
Maalesef Blockchain üzerinde tutulmayan NFT eserleri kaybolabiliyor. Bazen OpenSea platformuna görselleri direkt olarak yüklemekte NFT eserinizin kaybolmasına neden olabilir. Ama bu görseller Google görsellerde bulunabilir. Onları bulmak için IPFS uygulamasını kullanabilirsiniz. Bu uygulama Blockchain sistemi kadar etkili olmasa da IPFS de NFT eserlerini güvenli bir şekilde koruyabilir.
Kullanım Alanlarına Göre Başlıca NFT’Ler
- Sanat NFT
- Moda NFT
- Eğlence NFT
- Video Oyun NFT
- Video Kesit NFT
- Ve hayatın daha birçok yerde kullanılabilirler
EN PAHALI NFT NE KADARA SATILD?
- THE MERGE = 91.8 MİLYON DOLAR
- The Merge NFT dizisinden oluşan dijital eserlerdir. Geçtiğimiz aralık ayında 91.8 milyon dolara satıldı ve bu da onu gelmiş geçmiş en pahalı NFT eserleri arasında birinci sıraya koymuştur. The Merge ünlü dijital sanatçı Pak tarafından oluşturulmuştur. Ve bu Pak’ı tarihteki en değerli yaşayan sanatçı unvanını almasını sağlamıştır. Ayıraca bu çalışmalarıyla 350 milyon dolardan fazla gelir elde etmiştir.
THE MERGE NFT
Diğer ilgili yazımızı da okuyabilirsin: https://www.merkeziyetsizhaber.com/multisig-cuzdan-nedir/
Bizi sosyal medya üzerinden de takip edebilirsin: https://twitter.com/CryptOpsTurkiye?s=20