Geçtiğimiz döneme damga vuran Coinbase’in layer 2 platformu Base’in başarısı çok konuşulmuştu. Özellikle başlatıldığı ilk gün itibariyle en büyük rakibi Optimism’i kullanıcı sayısında geride bırakan Base, bizim de bir yazımızın konusu olmuştu. Peki friend.tech’in bu konu ile ilgisi ne?
“Konuyla ilgili blog yazımıza buradan erişebilirsiniz.”
Bugün ise Base üzerinde inşa edilen friend.tech isimli yeni bir sosyal medya trendini konuşacağız. Aslında blok zincir dünyasında friend.tech benzeri merkeziyetsiz platformların pek de yeni kavramlar olduğunu söyleyemeyiz. Fakat friend.tech lansamının ardınan büyük bir patlama yaşamasıyla ciddi bir fark yarattı.
Öyle ki friend.tech uygulaması, lansmanı geçekleştirildikten sonraki iki hafta içinde Base ağında 2 milyondan fazla zincir içi işlem gerçekleştirdi ve 3 milyon dolarının üzerinde protokol ücreti elde etti. Ayrıca friend.tech, 100.000’den fazla benzersiz kullanıcıyı da hızlı bir şekilde toplayarak 38 milyon doların üzerinde işlem hacmine tanık oldu.
Peki nedir bu friend.tech? Platforma olan bu büyük rağbetin sebebi tam olarak ne ve bu çılgın sayılabilecek başarıyı sağlamasında hangi faktörler rol oynadı? O halde dilerseniz gelin bu yeni sosyal medya fırtınasını birlikte daha ayrıntılarıyla ele alalım.
Friend.tech Nedir?
Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi blockchain dünyasında friend.tech benzeri uygulamaların pek de yabancısı sayılmayız. Friend.tech de temel olarak merkezi olmayan bir sosyal medya platformu olarak karşımıza çıkıyor.
Ancak friend.tech’i web 2’den aşina olduğumuz klasik sosyal medya uygulamaları gibi yalnızca gönderileri beğenmek veya paylaşım yapmak için kullanacağınız bir platform olarak tanımlamak sığ bir yaklaşım olacaktır. Bunun aksine friend.tech uygulamasını geleneksel sosyal medya dinamikleri ile kripto dünyasının finansal karmaşıklıklarının bir birleşimi şeklinde ifade edebiliriz.
“Platformun web sitesine erişmek için burayı ziyaret edebilirsiniz.”
Coinbase’in Layer-2 tabanı üzerine inşa edilen bu yenilikçi platform, kullanıcıların X profillerini tokenleştirmelerine olanak tanıyarak çevrimiçi kimliklerini alınıp satılabilir bir varlığa dönüştürüyor.Yani bir başka deyişle friend.tech’de kullanıcılar yalnızca bağlanmakla kalmaz, favori hesaplarına özel erişim sağlayan ‘hisseleri’ veya ‘anahtarları’ alıp satarak bağlantılara yatırım da yapabilirler.
Diğer taraftan platformun arkasında tam olarak kim veya kimlerin olduğu ise bir soru işareti olarak gizemini koruyor. Her ne kadar Paradigm gibi çeşitli şirketlerden yatırım çekse de kökenleri meçhul. Peki friend.tech’in çalışma prensibi ne? İnsanlara tam olarak ne vadediyor? Avantajlı ve dezavantajlı yönleri nelerdir? Dilerseniz gelin tüm bu sorulara birlikte yanıt arayalım.
Friend.tech’in Çalışma Prensibi
Friend.tech’in çalışma prensibi aslında oldukça basit temellere dayanıyor diyebiliriz. Öncelikle davet kodunu bulup friend.tech uygulamasını kurmanınızın ardından kullanıcılar platforma kaydolup mevcut Twitter, yeni adıyla X hesabınıza bağlanabiliyorsunuz. Bu noktada açılan her yeni friend.tech hesabı, uygulamanın tüm özelliklerine geçmeden önce ETH ile finanse edilmesi gereken yerleşik bir Base Chain kripto cüzdanıyla birlikte gelir.
Yani daha basit şekilde ifade etmemiz gerekirse friend.tech X profilinizi keys (anahtarlar) adı verilen dijital varlıklara dönüştürmenize olanak sağlayan bir web 3 platformu olarak işlev görüyor. Bir hesabın anahtarlarını elinizde tutmanız ise o profille özel görüşmelerde veya diğer anahtar sahipleriyle grup sohbetlerinde konuşabileceğiniz anlamına geliyor.
Sahip olunan bu anahtarlar ise statik bir değere sahip değiller. Her piyasada olduğu gibi anahtarların değeri de arz-talep dengesi doğrultusunda değişkenlik gösteriyor. Yani doğal olarak bir kullanıcı ne kadar popülerse, anahtarlarının potansiyel değeri de o nispette yüksek olacaktır. Buna ek olarak bir anahtar setinin el değiştirmesi durumunda da ilgili profil satıştan belli bir pay alacaktır. Bu da merkeziyetsiz sistemlerin getirdiği gerçekten “sahiplik” hissinin friend.tech’deki en güzel yansımalarından biri olarak gösterilebilir.
Peki tüm bu anlattığımız sistem ve yapı tamamen kusursuz ve mükemmel mi çalışıyor. Elbette hayır. Friend.tech de lansamının hemen ardından pek çok eleştiriye maruz kaldı ve akıllarda bazı soru işaretleri bıraktı. O halde gelin birlikte friend.tech’in olumlu ve olumsuz yönlerini inceleyelim.
Tam Olarak Ne Vadediyor?
Daha önce de bashettiğimiz gibi friend.tech şaşırtıcı şekilde yükselerek herkesin dikkatini cezbetti. Elbette her yenilikte olduğu gibi kimileri bu yeni sosyal mecraya methiyeler düzerken, kimileri de uygulamayla ilgili çeşitli endişe ve eleştirilerini dile getirdi.
Bu noktada Friend.tech’in sunduğu en büyük avantajların başında istediğiniz kişilere doğrudan erişim imkanı sunabiliyor olmasıdır. Örneğin kripto dünyasının önde gelen bir ismiyle irtibata geçmek istediğinizi varsayalım. Bu isimlerin anahtarlarını elinizde tutmanız koşuluyla onlara doğrudan iletişime geçmeniz mümkün hale geliyor.
Bir diğer önemli avantaj ise friend.tech’in kullanıcılara çevrimiçi kimliklerinden para kazanma fırsatı sunuyor olmasıdır. Kullanıcılar friend.tech ile etkileşimleri potansiyel finansal kazançlara dönüştürebilirler.
Bunların yanında friend.tech hakkında elbette bazı soru işaretleri ve endişeler de mevcut. Bu olumsuzların başında pek çok platformunda da handikapı olan gizlilik kaygısı geliyor. Bu noktada friend.tech de kullanıcı veri gizliliğindeki olası ihlaller halinde bir gizlilik politikasının bulunmaması nedeniyle eleştirilerin odağı haline geldi.
This is just someone scraping our public API that shows the association between public wallet addresses and public Twitter usernames.
It’s like saying someone hacked you by looking at your public Twitter feed.
Irresponsible reporting from @TheBlock_ and @vishal4c https://t.co/GIXOWazqBk
— friend.tech (@friendtech) August 21, 2023
Bir diğer endişe de regülasyonlar tarafından kaynaklanıyor. Özellikle keys (anahtarlar) modeli, kripto alanında güvenliği neyin oluşturduğu konusunda düzenleyici zorluklarla karşı karşıya kalması muhtemel bir konu olduğu için kullanıcı tarafından şüpheyle yaklaşılan noktalardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Sonuç olarak geçtiğimiz yakın dönemde sıkça adından söz ettiren ve Base üzerinde inşa edilen merkeziyetsiz sosyal medya platformu friend.tech’i anlattığımız blog yazımızın sonuna gelmiş olduk. Elbette her yenilik kendi olumlu ve olumsuz yönleriyle birlikte gelir. Bu noktada friend.tech de her yeni platform gibi kendine has pek çok özelliği sayesinde ön plana çıkarak kısa zaman içerisinde büyük bir kullanıcı kitlesi ile buluştu.
Buna karşın hala pek çok noktada akıllarda soru işaretleri de bıraktığını söylememiz mümkün. Olası regülasyonlar ve gizlilik politikasının seyredeceği yön henüz kesinleşmiş olmasa da friend.tech’in merkeziyetsiz teknolojilerle birlikte gelen aitlik hissinin bu denli önem kazandığı bir dönemde adından söz ettirmeye devam edeceğini söylemek abartılı bir öngörü olmaz diye düşünüyoruz. Umarız keyifle ve sıkılmadan okuduğunuz bir yazı olmuştur. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle…
Diğer Yazılarımız: