Tekrardan selamlar, üçüncü bölümü yazıyor olmak benim için ciddi anlamda keyif verici diyebilirim. Kendi dilimizde Blok Zincir teknolojisinin temellerini, yapıtaşlarını sizler paylaşıyor olmak onur verici. Ümit ediyorum ki bu konsept okuyan dostlar için faydalı oluyordur. Lafı fazla uzatmadan Blok Zincir teknolojisinin temellerinden bahsettiğimiz yazı serimizin üçüncü ayağına geçiş yapalım.
Blok zincir türlerini ve merkeziyetsizliği bir önceki yazılarda detaylı olarak incelemiştik. Fakat blok zincir teknolojisi hakkında konuşulduğunu duyduğunuzda, sadece veri tabanının kendisi değil, blok zincirler etrafında inşa edilen ekosistemlerden de bahsediyorlardır. Bağımsız veri yapıları olan blok zincirler yalnızca niş uygulamalarda gerçekten kullanışlıdır. İşlerin ilginçleştiği yer, onları birbirine yabancı kullanıcıların kendi aralarında koordine etmeleri için kullandığımız zamandır. Diğer teknolojiler ve bazı oyun teorileriyle (Oyun teorisi, blok zincir teknolojisinin altında yatan temel bir mekanizmadır. Kripto para birimlerinin ağlardaki kesintileri yönetmesine, yönlendirmesine ve dağıtılmış veri tabanlarının güvenilirliğinin sağlanmasına izin veren şeydir.) birleştiğinde, bir blok zinciri, kimse tarafından kontrol edilmeyen dağıtılmış bir defter (DLT) gibi davranabilir. Bunun anlamı ise hiç kimsenin sistem kuralları dışındaki girdileri düzenleme yetkisine sahip olmadığıdır. Bu anlamda, defterin aynı anda birden fazla kişiye hatta herkese ait olduğunu iddia edebilirsiniz. Buna ek olarak katılımcılar herhangi bir anda nasıl göründüğü konusunda bir anlaşmaya varırlar.
Başlıklar
Bizans Generalleri Problemi
Yukarıda açıkladığımız gibi bir sistemin önünde duran yegâne zorluk, Bizans Generalleri Problemi denen bir kavramdır. Bizans Generalleri Sorunu 1982’de tasarlanan mantıksal bir ikilem. Bir grup Bizans generalinin bir sonraki hamlelerinde anlaşmaya çalışırken nasıl iletişim sorunları yaşayabileceğini gösteren mantıksal bir ikilem olarak tasarlandı. Bir şehri çevreleyen ve ona saldırıp saldırmamaya karar veren bir avuç generali içerir. Generaller sadece haberci aracılığıyla iletişim kurabilir. Her biri saldırmaya veya geri çekilmeye karar vermelidir. Generaller ortak bir kararda konsensus sağladıkları sürece, saldırmaları ya da geri çekilmeleri önemli değil. Saldırmaya karar verirlerse, ancak aynı anda hareket ederlerse başarılı olacaklardır. Bunun üstesinden gelebileceklerine emin olamayız. Çünkü haberci aracılığıyla haberleşen generaller kötü niyetli durumların içinde kalabilirler. Örneğin; haberci yakalanabilir ve mesaj değiştirilebilir ya da habercinin mesajı kasten yanlış yönlendirme amaçlı kullanılabilir.
Katılımcılar kötü niyetli davranışlar sergilese ya da mesajlar ele geçirilse bile fikir birliğine varılabilecek bir stratejiye ihtiyaç ortaya çıkıyor. Bir veri tabanını koruyamamak, bir şehre destek olmadan saldırmak gibi hayati bir durum değildir, ancak aynı prensip geçerlidir. Blok zincirini denetleyecek ve kullanıcılara doğruluğu kesin bilgi verecek kimse yoksa, kullanıcılar kendi aralarında iletişim kurabilmelidir. Bir veya birden fazla kullanıcının potansiyel başarısızlığını egale etmek için blok zincir mekanizmaları, bu tür aksiliklere karşı dirençli olacak şekilde dikkatlice tasarlanmalıdır. Bunu başarabilen sistemler, Bizans hata toleranslı olarak adlandırılır. Bizans hata toleransı (BFT), Bizans Generalleri Probleminden türetilen başarısızlığa direnç gösterebilen bir sistemin özelliğidir. Bir BFT sisteminin bazı nodeları başarısız olsa veya kötü niyetli davranış sergilese bile çalışmayı sürdürebileceği anlamına gelir. Bizans Generalleri Sorununun birden fazla çözümü ve dolayısıyla bir BFT sistemi kurmanın birden fazla yolu vardır.
Blok Zincir Nodeları Nedir?
Ağa bağlı makineler olarak adlandırdığımız şeydir- blok zincirinin kopyalarını depolayan ve diğer makinelerle bilgi paylaşanlardır. Kullanıcıların bu işlemleri manuel olarak yapmasına gerek yoktur. Genel olarak, tek yapmaları gereken, blok zincirinin yazılımını indirip çalıştırmaktır ve geri kalanı otomatik bir şekilde halledilecektir. Bu açıklama en temel anlatımı olarak adlandırılabilir. Ancak tanım, ağ ile herhangi bir şekilde etkileşime giren diğer kullanıcıları da kapsayabilir. Örneğin kripto varlıklarda, telefonunuzdaki basit bir cüzdan uygulaması, “light node” olarak bilinir.
Bloklar blok zincire nasıl eklenir?
Tüm nodelar eşit güce sahip olduğundan, blok zincirine kimlerin blok ekleyebileceğine adaletli bir şekilde karar vermek için bir mekanizmanın var olması gerekir. Kullanıcıların hile yapmasını pahalı hale getiren ama dürüst davrandıkları için onları ödüllendiren bir sisteme ihtiyacımız var. Herhangi bir kullanıcı, kendisi için ekonomik olarak en kazançlı olacak şekilde hareket etmek isteyecektir. Ağ izinsiz olduğundan, blok oluşturmanın herkes tarafından erişilebilir olması gerekir. Protokoller genellikle bunu, kullanıcının miktar kendinden bir şeyler katmasını ister yani kendi paralarını riske atmaları gerekir. Bunu yapmak, blok oluşturmaya katılmalarına olanak sağlayacak ve geçerli bir blok oluştururlarsa kendilerine bir ödül ödenecek. Ancak, hile yapmaya çalışırlarsa, ağın geri kalanı bundan haberdar olacaktır. Öne sürdükleri ne olursa olsun kaybedilecek. Bu mekanizmalara fikir birliği algoritmaları deniyor çünkü ağ katılımcılarının daha sonra hangi bloğun eklenmesi gerektiği konusunda fikir birliğine varmasına olanak sağlıyorlar.
Daha fazla bulandırmadan yazımı buradan bitirmenin faydalı olacağını düşünüyorum. Bazı kelimelerin doğrudan çeviride özgünlüğünü kaybedeceğini düşündüğüm için olduğu gibi kullanmayı doğru buldum. Konu akışının sağlanması ve konseptlerin birbirini doğru biçimde seyretmesi için ilham aldığım ve çeviri yoluyla bazı eklemeler yaptığım kaynağımı da aşağıda sizlerle paylaşıyor olacağım.
Referanslar:
https://academy.binance.com/en/articles/byzantine-fault-tolerance-explained
Solana İkinci Çeyrekte Günlük İşlemlerde Ethereum’dan Daha İyi Performans Gösterdi yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
