Blockchain, çok sayıda bilgisayar tarafından tutulan merkezi olmayan dijital defter olarak da adlandırılan özel bir veritabanı türüdür. Blockchain verileri, kronolojik olarak düzenlenmiş ve kriptografi ile güvence altına alınmış bloklar halinde sıralanır.
Haber ve Stornetta çalışmalarıyla diğer birçok bilgisayar bilimcisinin ve kriptografi meraklılarının çalışmalarına ilham oldu ve blockchain teknolojisiyle desteklenen ilk kripto para birimi olan Bitcoin’in piyasaya sürülmesine öncülük etti. Bu yenilik blockchain teknolojisinin benimsenmesine ve kripto para birimlerinin dünya çapında kullanıcı sayısının artmasına yol açtı. Blockchain teknolojisi genel olarak kripto para işlemlerini kaydetmek için kullanılsa da birçok dijital veri türünü kaydetmek için kullanılabilir.
Başlıklar
Blockchain’de Merkeziyetsizlik Nedir?
Blockchain’de merkeziyetsizlik, bir ağın kontrolünün ve denetleme gücünün bir hükümet veya şirket gibi tek bir varlık tarafından kontrol edilmesi yerine kullanıcılar arasında dağıtılması fikrini ifade eder.
Merkezi olmayan bir blockchain ağında, veri akışını veya işlemleri kontrol eden merkezi bir otorite veya aracı bulunmaz. Gerçekleştirilen işlemler, ağın bütünlüğünü koruyan dağıtılmış bir bilgisayar ağı tarafından kaydedilir ve doğrulanır.
Blok zinciri teknolojisi, kripto para birimleri ve NFT’leri destekleyerek, insanların merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan işlem yapmasını mümkün kılar.
Blockchain Nasıl Çalışır?
Temelde blockchain, taraflar arasında gerçekleşen işlemleri güvenli bir şekilde kaydeden dijital bir defterdir. Bu işlemler, düğüm adı verilen özel bilgisayarlardan oluşan küresel olarak dağıtılmış bir ağ tarafından kaydedilir.
Herhangi bir kullanıcı başka bir kullanıcıya kripto para göndermek istediğinde işlem anında ağa kaydedilir. Her düğüm, dijital imzaları ve diğer işlem verilerini kontrol ederek işlemin kimliğini doğrular.
İşlem doğrulandıktan sonra diğer işlemlerle birlikte bir bloğa eklenir. Bloklar şifreleme yöntemleri aracılığıyla birbirine zincirlenerek blok zincirini oluşturur. İşlemleri doğrulama ve blok zincirine ekleme süreci, konsensüs mekanizması aracılığıyla yapılır.
Konsensüs Mekanizma Türleri
Proof of Work nedir?
Proof of Work (PoW), birçok blok zinciri ağında işlemleri doğrulamak ve blok zincirinin bütünlüğünü korumak için kullanılan bir konsensüs mekanizmasıdır. Bitcoin tarafından kullanılan orijinal konsensüs mekanizmasıdır.
Proof of Stake nedir?
Proof of Stake, Proof of Work’e alternatif olarak geliştirilmiş konsensüs mekanizmasıdır. Ayrıca merkeziyetsizliği, ölçeklenebilirliği ve güvenliği de artırır İşlemlerin doğrulanması için hesaplamaya gerek olmadan doğrulayıcıların coinlerini stake etmesini zorunlu kılar. Bu zorunluluk, ihtiyaç duyulan enerji tüketimini büyük ölçüde azaltır.
Blockchain Ağ Türleri Nelerdir?
· Genel Blok Zincirleri
Genel blok zinciri, katılmak isteyen herkese açık olan merkezi olmayan bir ağdır. Bu ağlar tipik olarak açık kaynak kodlu, şeffaf ve izinsizdir. Yani herkes tarafından erişilebilir ve kullanılabilirdir. En popüler ve büyük genel blok zincirleri Bitcoin ve Ethereum’dur.
· Özel Blok Zincirleri
Özel blok zincirleri genellikle bir şirket gibi tek bir kuruluş tarafından işletilir. kurum içi amaçlar ve hizmet durumları için kullanılır.
· Konsorsiyum Blok Zincirleri
Konsorsiyum blok zinciri, genel ve özel blok zincirlerinin karışımı olarak düşünülebilir. Bir konsorsiyum blok zincirinde, birden fazla kuruluş bir araya gelerek ortaklaşa yönetilen ve idare edilen paylaşılan bir blok zinciri ağı oluşturur. Bu ağlar konsorsiyum üyelerinin ihtiyacına bağlı olarak açık ya da kapalı olabilir.
Blockchain Ne İçin Kullanılır?
· Kripto para birimleri
İşlemleri kaydetmek için güvenli ve merkezi olmayan bir defter olarak blockchain kullanan kripto para birimlerinin oluşturulması amacıyla geliştirilmiştir.
· Dijital kimlik
Blockchain, kişisel bilgileri ve diğer hassas verileri doğrulamak için kullanılabilecek güvenli ve saldırılara dayanıklı dijital kimlikler oluşturmak için kullanılabilir.
· Tedarik zinciri yönetimi
Blockchain, tedarik zincirinde gerçekleşen tüm işlemlerin kaydını tutmak için kullanılabilir. Her işlem blok zincirinde bir blok olarak kaydedilir ve böylece tüm tedarik zinciri sürecinin değiştirilemez ve şeffaf bir kaydı oluşturulur.
· Akıllı sözleşmeler
Akıllı sözleşmeler, belirli şartlar sağlandığında otomatik olarak programlanabilen sözleşmelerdir. Blockchain, akıllı sözleşmelerin güvenli bir şekilde oluşturulmasını ve yürütülmesini mümkün kılar.
Blockchain’in Avantajları
- Merkeziyetsizlik: Blok zincirinin merkezi olmayan yapısı, tek bir kontrol noktası olmadığı anlamına gelir, bu da onu saldırılara veya veri ihlallerine karşı daha güvenli ve dirençli hale getirir.
- Şeffaflık: Bir blok zincirindeki işlemler tüm katılımcılar tarafından görüntülenebilir, bu da işlemlerin takip edilmesini, doğrulanmasını ve kontrol edilmesini kolay hale getirir.
- Değişmezlik: Bir işlem blok zincirine kaydedildikten sonra değiştirilemez veya silinemez. Blok zinciri ağına erişimi olan herkes tarafından teyit edilebilen tüm işlemlerin kalıcı bir kaydını oluşturur. Bu özelliği de işlemlerin tersine çevrilebilir olduğu geleneksel sistemlerden onu ayıran önemli özelliklerden biridir.
- Verimlilik: Blockchain, bankalar gibi aracılara ihtiyaç duymadığı için daha hızlı ve daha verimli işlemlere imkan tanır.
- Daha düşük ücretler: Aracıları ortadan kaldırarak ve süreçleri otomatikleştirerek blok zinciri işlem maliyetlerini azaltabilir ve belirli iş süreçlerini daha verimli hale getirebilir.
- Güvenilmezlik: Blockchain teknolojisi, aracılar olmadan ağ katılımcılarının kendileri tarafından doğrulanan ve onaylanan şeffaf işlemleri mümkün kılar.
Blockchain’in Dezavantajları
- Saniye Başına İşlem Sınırı: Blok zincirinin işlemleri onaylamak için daha büyük bir ağa bağlı olduğu düşünüldüğünde ne kadar hızlı hareket edebileceğinin bir limiti vardır. Örneğin, Bitcoin saniyede sadece 4,6 işlem gerçekleştirebilirken Visa saniyede 1.700 işlem gerçekleştirebilmektedir. Buna ek olarak, artan işlem sayısı ağ hızı sorunları yaratabilir.
- Yüksek Enerji Maliyetleri: Doğrulama işlemleri için tüm düğümlerin çalışması tek bir veritabanı veya elektronik tablodan çok daha fazla elektrik enerjisi tüketir. Bu sadece blok zinciri tabanlı işlemleri daha pahalı hale getirmekle kalmaz aynı zamanda çevre üzerinde büyük bir karbon yükü de yaratır.
- Varlık Kaybı Riski: Blockchain cüzdanındaki kripto para gibi bazı dijital varlıklar şifreleme yöntemiyle korunmaktadır. Bu anahtarı dikkatle korumanız gerekir. Sistem merkeziyetsiz olduğu için bankanız gibi merkezi bir kurumu arayarak erişiminizi yeniden kazanmayı isteyemezsiniz.
- Yasadışı Faaliyet Potansiyeli: Blockchain’in merkeziyetsizliği daha fazla gizlilik ve mahremiyet sağlar. Bu da maalesef ki onu suçlular için cazip hale getirir. Blok zincirindeki yasadışı işlemleri takip etmek, bir isme bağlı olan banka işlemlerinden daha zordur.
- “NFT Nedir ve Nasıl Alınır?” başlıklı blog yazımızı okumak için tıklayabilirsiniz.
- “Market Cap Nedir?” başlıklı blog yazımızı okumak için tıklayabilirsiniz.
- “DeFi Staking Nedir ?” başlıklı blog yazımızı okumak için tıklayabilirsiniz.
Bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip etmeyi unutmayın.